بررسی ساختار و صفحه آرایی صفحات افتتاح نسخ قرآن مجید از قرن پنجم تا دوازدهم هجری

نویسندگان

ندا شفیقی

محسن مراثی

چکیده

پیشرفت و تکامل هنرهای کتاب آرایی مرهون جایگاه والای کتاب آسمانی قرآن و اعتبار آن نزد مسلمانان است. پس از ورود اسلام به ایران، کتابت و تزیین صفحات قرآن اهمیت ویژه ای یافت و غنی ترین تزیینات و تناسبات در فتح باب قرآن ها ظاهر شد. صفحه آرایی یکی از هنرهای وابسته و شاخص کتاب آرایی و قرآن نگاری است که میان عناصر صفحه روابط متناسبی برقرار می کند. در این پژوهش اصول صفحه آرایی صفحات افتتاح قرآن ها در طول هشت سده بررسی شد تا نفایس هنر اسلامی بهتر شناسایی شود. نتایج پژوهش نشان داد ریشه های مشترکی در تقسیمات، نسبت ها و ترکیب بندی صفحات افتتاح قرآن های این ادوار وجود دارد که انتقال دستاوردها و سنت های صفحه آرایی را تأیید می کند. اوراق افتتاح قرآن ها در پیروی از نسبت های طلایی و موزون، تقسیمات و چیدمان منطقی عناصر و بهره گیری از امکانات نوشتار و فضای خالی در سامان دهی صفحه شاخص بوده اند و بر اساس الگویی هندسی طراحی شده اند. این مقاله به روش توصیفی_تحلیلی صورت پذیرفته و اطلاعات لازم از منابع کتابخانه ای و مشاهدۀ آثار جمع آوری شده است.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

بررسی ساختار و صفحه‌آرایی صفحات افتتاح نسخ قرآن مجید از قرن پنجم تا دوازدهم هجری

پیشرفت و تکامل هنرهای کتاب‌آرایی مرهون جایگاه والای کتاب آسمانی قرآن و اعتبار آن نزد مسلمانان است. پس از ورود اسلام به ایران، کتابت و تزیین صفحات قرآن اهمیت ویژه‌ای یافت و غنی‌ترین تزیینات و تناسبات در فتح باب قرآن‌ها ظاهر شد. صفحه‌آرایی یکی از هنرهای وابسته و شاخص کتاب‌آرایی و قرآن‌نگاری است که میان عناصر صفحه روابط متناسبی برقرار می‌کند. در این پژوهش اصول صفحه‌آرایی صفحات افتتاح قرآن‌ها در طو...

متن کامل

بررسی سیر تحول تزئینات صفحات افتتاح نسخ قرآن مجید از سده پنجم تا پایان سده ی دوازدهم هجری قمری

پیشرفت و تکامل هنرهایی چون خوشنویسی، تذهیب و تزئینات، صفحه آرایی و سایر عناصر دیگر در کتاب آرایی ایران، مرهون جایگاه والای کتاب آسمانی قرآن و اعتبار آن نزد مسلمانان است. پس از ورود اسلام به ایران، کتابت و تزئین صفحات قرآن مجید ارزش و اهمیت ویژه ای یافت و غنی ترین و زیباترین تزئینات در فتح باب قرآن ها ظاهر شد. در این پژوهش مطالعه و بررسی سیر تحول و تطور عناصر تزئینی این صفحات در طول ادوار مختلف ...

15 صفحه اول

تاریخ چشم‌پزشکی مسلمانان تا قرن پنجم هجری

پزشکان مسلمان در مسیر شناخت و درمان بیماری‌های چشم همت فراوان گماشتند. آنان در گام اول به مطالعه، بررسی و ترجمه کتب و مقالات چشم‌پزشکی متعلق به تمدن‌های دیگر نظیر یونانی، سریانی، هندی، ایرانی و غیره پرداختند؛ ولی تلاش ایشان به مطالعه و ترجمه کشفیات گذشتگانی چون جالینوس، بقراط و دیگر پزشکان تمدن‌های روزگار خود محدود نشد. آن‌ها در گام بعدی با نگارش مقالات و کتب فراوان، به علم چشم‌پزشکی خدمات شایا...

متن کامل

بازتاب آگاهی های تاریخی از اروپا در شعر فارسی (از قرن ششم تا قرن دوازدهم هجری)

یادکرد از مردمان و سرزمینهای مختلف در شعر فارسی، بازتاب آگاهیهای شاعران از موضوعات یاد شده است. مردم و سرزمین اروپا از روزگاران گذشته معمولاً در میان شاعران پارسی‏گوی نامی آشنا داشته‏اند. از حدود قرن ششم هجری شاعران ایرانی از اروپا و اروپاییان با نامهای مصطلح جدید، بویژه فرنگ و فرنگی در اشعار خود یاد کرده‏اند. در این نوشته سعی شده است مجموعه‏ای از تصورات مثبت و منفی شاعران ایرانی نسبت به اروپائی...

متن کامل

سطربندی و صفحه آرایی قرآن های خطی (با تأکید بر آثار قرن هشتم تا دهم هجری شیراز)

هدف: علاقه به کتابت متن قرآن به شکل زیبا، به پیرایش، وضع قواعد و گسترش قلم های مختلف خوشنویسی منجر شد. اقدام دیگر کاتبان در کتابت قرآن کریم سروسامان دادن به چگونگی قرارگیری سطور در صفحه است. شیوه آرایش صفحه در نسخه های خطی قرآن های کریم در قرون هشتم تا دهم هجری در شیراز به دست کاتبان برای بهبود صفحه آرایی با ابداعاتی همراه بود که معرفی این ابداعات و تحلیل آنها از مشکل ترین بخش در قرآن های مذکور...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
فصلنامه نگره

ناشر: دانشگاه شاهد

ISSN 1735-4560

دوره 9

شماره 31 2014

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023